Ewidencje zabytków
EWIDENCJA POJAZDÓW ZABYTKOWYCH
Szanowni Państwo!
Od dnia 01.01.2018 r. w Wojewódzkim Urzędzie Ochrony Zabytków w Opolu wprowadza się następujące kryteria włączania pojazdów zabytkowych do wojewódzkiej ewidencji zabytków ruchomych.
ZASADY i KRYTERIA OCENY WŁĄCZANIA POJAZDÓW ZABYTKOWYCH DO WOJEWÓDZKIEJ EWIDENCJI ZABYTKÓW
Wojewódzka ewidencja zabytków jest prowadzona przez wojewódzkiego konserwatora zabytków w formie zbioru kart ewidencyjnych zabytków znajdujących się na terenie województwa. Włączenie karty ewidencyjnej pojazdu do wojewódzkiej ewidencji zabytków techniki może nastąpić za zgodą właściciela tego zabytku zgodnie z art.22 ust.2 i 3 Ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (DzU 2017 r. poz. 2187, ze zm.).
Wymagane dokumenty stanowiące podstawę włączenia karty ewidencyjnej do wojewódzkiej ewidencji zabytków:
1. wniosek właściciela pojazdu z prośbą o włączenie pojazdu do ewidencji pojazdów zabytkowych;
2. opinia techniczna rzeczoznawcy do spraw techniki samochodowej lub eksperta z dziedziny pojazdów zabytkowych z uwzględnieniem procentowego udziału części oryginalnych w pojeździe;
3. dwa (2) egzemplarze karty ewidencyjnej ruchomego zabytku techniki, opracowanej przez rzeczoznawcę do spraw techniki samochodowej bądź przez właściciela pojazdu, zgodnie z instrukcją Narodowego Instytutu Dziedzictwa (rzetelny opis pojazdu, umieszczenie numerów pozwalających na jednoznaczną identyfikację pojazdu, użycie papieru o gramaturze 180-240 g/m2).
Do karty ewidencyjnej wykonanej przez właściciela obiektu powinna być dołączona opinia techniczna opracowana przez uprawnionego rzeczoznawcę.
O ujęciu pojazdu w wojewódzkiej ewidencji zabytków decyduje właściwy wojewódzki konserwator zabytków.
Każdy pojazd objęty wnioskiem o ujęcie w wojewódzkiej ewidencji pojazdów zabytkowych podlega indywidualnej ocenie dokonywanej przez wojewódzkiego konserwatora zabytków. Oceniając pojazd, który ma zostać włączony do wojewódzkiej ewidencji pojazdów zabytkowych, wojewódzki konserwator zabytków bierze pod uwagę zarówno przedstawioną przez wnioskodawcę kartę ewidencyjną pojazdu, opinię rzeczoznawcy do spraw techniki czy eksperta z dziedziny pojazdów zabytkowych, jak i wymienione poniżej podstawowe kryteria.
Kryteria dotyczące pojazdu zabytkowego:
• powinien mieć nie mniej niż 30 lat;
• nie może być produkowany (w modelu) od co najmniej 15 lat;
• powinien posiadać minimum 75% zachowanych części oryginalnych (w tym główne podzespoły).
• w wyjątkowych przypadkach pojazdy mające mniej niż 30 lat mogą zostać włączone do ewidencji zabytków, o ile są egzemplarzami unikalnymi z racji wyjątkowych rozwiązań konstrukcyjnych i jednostkowej produkcji lub egzemplarzami charakteryzującymi się wyjątkowymi wartościami historycznymi (związanymi z osobą lub wydarzeniem historycznym) lub poniżej wymienionymi cechami:
a) posiada unikalne rozwiązania konstrukcyjne;
b) dokumentuje ważne etapy rozwoju techniki motoryzacyjnej;
c) związany był z ważnymi wydarzeniami historycznymi;
d) użytkowany był przez osoby powszechnie uznane za wyjątkowo ważne;
e) ma związek z ważnymi osiągnięciami sportowymi.
W powyższym przypadku wartość zabytkową pojazdu powinna potwierdzić ekspertyza rzeczoznawcy techniki motoryzacyjnej lub eksperta z dziedziny pojazdów zabytkowych.
Ponadto przy ocenianiu pojazdu uwzględnia się kryteria oceny wartości zabytkowej obiektu techniki, opracowane przez Narodowy Instytut Dziedzictwa:
1. Kryterium postępu technicznego – stosuje się do obiektów, w których, w określonym kontekście historycznym (tj. w danych warunkach, miejscu i czasie), zastosowano unikatowe rozwiązania konstrukcyjne lub technologiczne. Ta unikatowość może się odnosić zarówno do całego obiektu, jak i do jego poszczególnych elementów. Obiekty takie zasługują na miano „świadectw rozwoju technicznego”. Świadectwami rozwoju technicznego będą także obiekty, w których dzięki modernizacji osiągnięto większą wydajność pracy, mierzoną zmniejszeniem zużycia energii, surowców lub czasu pracy. Świadectwem postępu technicznego może też być przystosowanie obiektu do innych niż pierwotnie funkcji, np. przez zmianę systemu energetycznego, wymianę maszyn, modernizację urządzeń technicznych, przekształcenie systemu transportu wewnętrznego zakładu itp.
2. Kryterium metrykalne – uwzględnia czas powstania obiektu i jego późniejsze dzieje oraz dane dotyczące twórcy, inwestora lub producenta.
3. Kryterium wartości artystycznej lub historycznej.
4. Kryterium stopnia zachowania substancji oryginalnej w zabytkach techniki – odnosi się do:
a) obiektów niezmienionych od chwili powstania, zarówno co do zabudowy, jak i wyposażenia,
b) obiektów zmodernizowanych, w których zachowało się pełne wyposażenie techniczne,
c) obiektów z częściowo zachowanym wyposażeniem technicznym,
d) obiektów bez wyposażenia technicznego.
5. Kryterium rzadkości występowania obiektu (w skali światowej, krajowej, regionalnej, środowiskowej).
6. Kryterium położenia obiektu (wynika z tego np. celowość jego ochrony in situ, możliwość wznowienia w pewnym zakresie procesów technologicznych lub adaptacji obiektu do innych, usługowych czy rekreacyjnych funkcji).
(za: Cel i zakres ewidencji zabytków techniki, Narodowy Instytut Dziedzictwa, Warszawa 2011.)
Kryteria dotyczące kolekcji pojazdów zabytkowych:
Kolekcję stanowi zbiór co najmniej trzech pojazdów w wieku 30 i więcej lat, nieprodukowanych w modelu przynajmniej od 15 lat oraz gromadzonych według jasno określonych zasad. Kolekcję włączoną do wojewódzkiej ewidencji zabytków można powiększyć o pojazd unikalny, mający mniej niż 30 lat, który spełnia następujące kryteria:
• musi być zgodny z charakterystyką stworzonej kolekcji;
• model tego pojazdu nie jest produkowany od 15 lat;
• posiada minimum 75% zachowanych części oryginalnych (w tym główne podzespoły);
• wartość kolekcjonerska pojazdu została potwierdzona przez rzeczoznawcę techniki motoryzacyjnej;
• pojazd musi spełniać kryteria i cechy pojazdu zabytkowego wymienione wyżej.
Uzasadnienie wprowadzenia ww. kryteriów:
Przyjmując powyższe kryteria, w tym kryterium wiekowe dotyczące pojazdów zabytkowych, wojewódzki konserwator zabytków ma na uwadze definicję zabytku zawierającą pojęcie „wartości” oraz „minionej epoki”:
• zabytek – […] rzecz ruchoma, jej części lub zespoły, będące dziełem człowieka lub związane z jego działalnością i stanowiące świadectwo minionej epoki bądź zdarzenia, których zachowanie leży w interesie społecznym ze względu na posiadaną wartość historyczną, artystyczną i naukową (art.3, pkt 1 Ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, DzU 2017 r. poz. 2187, ze zm.);
• zabytki ruchome będące, w szczególności: wytworami techniki, a zwłaszcza urządzeniami, środkami transportu oraz maszynami i narzędziami świadczącymi o kulturze materialnej, charakterystycznymi dla dawnych i nowych form gospodarki, dokumentującymi poziom nauki i rozwoju cywilizacyjnego (art. 6 ust.1 pkt. 2 lit.d wyżej cytowanej ustawy);
• Jednorazowego pozwolenia na stały wywóz zabytku za granicę wymagają zabytki zaliczane do jednej z następujących kategorii: […] 14) środków transportu, które mają więcej niż 50 lat i ich wartość jest wyższa niż 32 000 zł (art.51 ust.1 pkt 14 wyżej cytowanej ustawy).
Dotychczas w trakcie rozpatrywania wniosku dotyczącego włączenia do ewidencji zabytków ruchomych pojazdu mechanicznego nie były brane pod uwagę przepisy prawa celnego, które zawierają pojęcia i kryteria pojazdu kolekcjonerskiego, historycznego lub pojazdu zabytkowego zgodne z przepisami unijnymi. W związku z wejściem w życie z dniem 1 stycznia 2014 r. rozporządzenia wykonawczego, które zmieniło w sposób znaczący I załącznik do Rozporządzenia nr 2658/87 w sprawie Nomenklatury Taryfowej i Statystycznej oraz w sprawie Wspólnej Taryfy Celnej (kryteria noty wyjaśniające do kodu CN 9705 00 00 – DzUUE 2011.137.1 Noty wyjaśniające do Nomenklatury Scalonej Taryfowej (2011/c 137/01) – DzUUE C z dnia 6 maja 2011 r.), jasno zostały określone warunki i kryteria, jakie powinien spełniać pojazd mechaniczny, aby mógł być uznany za kolekcjonerski:
• ma co najmniej 30 lat,
• jego stan powinien być oryginalny, bez znacznych zmian podwozia, układu kierowniczego lub hamulcowego, silnika itp.,
• model lub typ, którego się już nie produkuje,
• występuje stosunkowo rzadko,
• mogą to być też pojazdy mniej niż 30-letnie, które, co może być udowodnione, brały udział w wydarzeniu historycznym,
• samochody wyścigowe, które, co może zostać udowodnione, zostały zaprojektowane, zbudowane i wykorzystane wyłącznie do zawodów i osiągnęły znaczące sportowe sukcesy w prestiżowych krajowych i międzynarodowych wydarzeniach.
Przepisy unijne oraz kryteria i wytyczne dotyczące włączania do ewidencji pojazdów mechanicznych dotychczas stosowane przez wojewódzkiego konserwatora zabytków były zbieżne za wyjątkiem kryterium wieku pojazdu. W związku z tym dokonano ujednolicenia kryterium metrykalnego.
--------------------------------------------------------------------------------------------
W przypadku pozytywnego rozpatrzenia wniosku Opolski Wojewódzki Konserwator Zabytków włącza kartę ewidencyjną pojazdu do wojewódzkiej ewidencji zabytków i zawiadamia wnioskodawcę o tym fakcie.
Wnioskodawca nie ponosi żadnych opłat związanych z włączeniem pojazdu do wojewódzkiej ewidencji pojazdów zabytkowych.
EWIDENCJA ZABYTKÓW NIERUCHOMYCH
Szanowni Państwo!
Poniższe wykazy obiektów zabytkowych ujętych w ewidencji zabytków będą systematycznie uzupełniane o listy obiektów z obszarów kolejnych gmin. Wykazy podlegają nieustannej weryfikacji i nie ujmują wszystkich danych, aktualnych w dniu odwiedzenia strony internetowej Opolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. W celu uzyskania dodatkowych informacji na temat ewidencji zabytków województwa opolskiego należy kontaktować się z następującym numerem telefonu:
zabytki nieruchome - 77-45-24-342,
Uwaga!
Wszelkiego rodzaju zaświadczenia potwierdzające ujęcie obiektu w ewidencji zabytków oraz wykazy obiektów zabytkowych są udostępniane po złożeniu pisemnego wniosku w siedzibie tutejszego Urzędu.